Podróże Roberta Rauschenberga

„Podróże Roberta Rauschenberga” to wystawa grafik i zdjęć autorstwa Roberta Rauschenberga (1925-2008), amerykańskiego malarza, rzeźbiarza, grafika i fotografa. Był on często nazywany pierwszym artystą postmodernistycznym, a jego nowatorskość i wpływy uznawane są na całym świecie. Wiele cech współczesnej sztuki, które bierzemy za pewnik – posługiwanie się materiałami znalezionymi, zacieranie granic pomiędzy gatunkami i mediami czy zapożyczanie tekstów lub obrazów ze źródeł kultury popularnej – jest już widocznych w przełomowych pracach Rauschenberga powstałych w latach 50. Szczególnie wyraźnie widać to w twórczości fotograficznej Rauschenberga – zarówno w jego zdjęciach samych w sobie, jak również w tych wykorzystywanych jako źródło obrazów, które artysta kadrował, kolorował, łączył, nakładał warstwami i powielał na obrazach lub sitodrukach, grawiurach i drukach irysowych. Wystawa obejmuje kompletną, złożoną z siedmiu grafik serię dużych wymiarów fotograwiur, Soviet American Array, tworzoną w ZSRR od 1988. Duże, pełne dramatyzmu dzieła uzupełnione zostały 37 czarno-białymi fotografiami, pochodzącymi głównie z lat 80., wybranymi z Archiwum Rauchenberga, oraz powiększeniami stykówek z wizyt autora w Moskwie i Leningradzie (obecnie Sankt Petersburg) w 1989 roku. Jest to pierwsza wystawa tak wielu prac Rauschenberga w polskiej instytucji – i pierwsza prezentująca dzieła z tego okresu.  Powszechny brak styczności z dziełami Rauschenberga i innych gwiazd sztuki amerykańskiej drugiej połowy XX wieku zbiegał się z brakiem zainteresowania amerykanów polską sztuką w tym okresie. Oba zjawiska można dziś traktować jako efekty uboczne Zimnej Wojny. To znamienne, że dzieła powstałe w latach 80., w ramach akcji na rzecz międzynarodowego porozumienia, mogą być obecnie wystawiane w Polsce, na dowód, że takie porozumienie jest możliwe.

Wystawa koncentruje się na niewielkim wycinku obfitej i niezwykle zróżnicowanej twórczości artysty, Rauschenberg Overseas Intercultural Exchange, programie wystaw i performance’ów z lat 80., w ramach którego artysta wraz z zespołem współpracowników podróżował po Meksyku, Chile, Wenezueli, Chinach, Tybecie, Japonii, Kubie, ZSRR, Malezji i podzielonych wówczas Niemczech. Projekt przerodził się w nieustannie ewoluujący zbiór dzieł, obejmujący również nowe prace powstałe w reakcji na doświadczenia artysty w kraju pobytu oraz stworzone w kraju odwiedzanym poprzednio z myślą o pokazaniu ich w kolejnym państwie. Skrót nazwy programu radośnie wymawiano „Rocky” – tak brzmiało również imię żółwia, którego artysta hodował na Wyspie Captiva.

Zdjęcia Rauschenberga zwykle postrzega się jako materiał źródłowy poddawany istotnym przeróbkom podczas tworzenia dzieł na papierze, ale wybór czarno-białych fotografii pokazuje, że artysta potrafił uchwycić charakterystyczne cechy otaczającego świata za pomocą aparatu, co zaowocowało nietypowymi, inteligentnymi i przemyślanie komponowanymi zdjęciami, które same w sobie mają wielką wartość.

Wystawa: HIT THE ROAD: ROBERT RAUSCHENBERG:TRAVELS,
Miejsce: Atlas Sztuki, Piotrkowska 114/116 Łódź