Flâneur – Nowe Miejskie Narracje (New Urban Narratives)

„Flâneur – Nowe Miejskie Narracje” to międzynarodowy projekt realizowany przez kilkunastu partnerów z krajów europejskich. Fotofestiwal zaprosił do udziału w łódzkiej odsłonie projektu trzech międzynarodowej sławy fotografów Dimę Gavrysha, Crsitinę de Middel oraz Alexandra Gronskiego. Podczas 15 dniowych rezydencji powstały wyjątkowe i oryginalne projekty przybliżające perspektywę miasta, jej mieszkańców oraz doświadczenia przybysza.

„Łódzka Republika Ludowa” Dimy Gravrysha to konceptualny projekt oparty na dystopijnej historii jaka nigdy nie wydarzyła się, choć mogłaby się wydarzyć w Łodzi. Przy pomocy materiału zrealizowanego w trakcie pobytu w mieście, zapożyczonych fotografii oraz zdjęć pochodzących z innych swoich projektów, Gavrysh tworzy fikcyjną historię bazującą na aktualnych wydarzeniach politycznych i geopolitycznych. Zabieg ten demonstruje jak niebezpiecznym narzędziem może stać się słowo i obraz w rękach propagandowych mediów oraz jak łatwo opierając się na niedopowiedzeniach można wypaczyć prawdę.

Alexander Gronsky znany ze swoich długoterminowych projektów, tym razem wcielił się w rolę miejskiego wędrowca. Wykorzystując tymczasowość sytuacji w jakiej się znalazł, przedstawia swoją przemyślenia na temat przemijalności miasta, stawiając na równi z opadającymi płatkami śniegu, budynki i ich mieszkańców mijanych na ulicy.

Seria „Hotel Hotel”  która powstała podczas rezydencji Cristiny de Middel to opowieść o miejscu, które stało się centralnym punktem miejskiej wędrówki po zimowej Łodzi czyli hotelu, w którym mieszkała artystka. De Middel przenosi nas w świat filmów grozy, baśni i niewyjaśnionych zjawisk zapraszając poznane w trakcie pobytu osoby do zagrania w jej spektaklu, w którym bawi się licznymi nawiązaniami do popkultury i własnymi wyobrażeniami uruchomionymi przez atmosferę miejsca.

Baudelaire opisuje flâneura jako osobę, która przechadza się po mieście, aby go doświadczyć. Od jego czasów wykorzystywano to pojęcie jako narzędzie pozwalające zrozumieć miejskie zjawiska i współczesność w perspektywie ekonomicznej, kulturalnej i historycznej. Walter Benjamin mówi o flâneurze jako o produkcie współczesnego życia, botaniku asfaltu, i definiuje miasto jako święte miejsce flânerie.

W XX-wiecznej dynamice, relacja pomiędzy praktykowaniem sztuki a kontekstem miejskim stała się szczególnie owocna, jak pokazują tak zwane działania przestrzenne, pytające o miasto z wykorzystaniem rozmaitych nośników i technik, definiujące artystę jako spacerowicza, flâneura.

Flâneur – Nowe Miejskie Narracje to projekt sieciowy oparty na międzynarodowym partnerstwie pomiędzy ponad 20 organizacjami z 11 różnych krajów. Jego głównym celem jest prowadzenie działań artystycznych w przestrzeniach publicznych za pośrednictwem współczesnej fotografii.

Projekt zachęca artystów do tworzenia nowych interpretacji terenu miejskiego, wychodzących od pojęcia flâneura i rozważających miasto w kontekście fizycznym, jako społecznego kalejdoskopu podlegającego nieustannej ewolucji. Poza projektami artystycznymi i działaniami w przestrzeni publicznej, Flâneur obejmuje kilka innych wymiarów, realizowanych poprzez warsztaty, rezydencje artystyczne, obozy kreatywne i konferencje – inicjatywy mające na celu wsparcie krytycznej analizy fotografii współczesnej i dyskusji o przestrzeni publicznej jako terytorium społecznym.

Projekt trwa dwa lata i jest realizowany w 13 miastach partnerskich. W każdym mieście powstają prace przy udziale zaproszonych na rezydencję artystyczną oraz lokalnych fotografów, łącząc w ten sposób zewnętrzną i wewnętrzną perspektywę, uzupełnianą dodatkowo przez dzieła z pracowni artystycznych otwartych dla okolicznych mieszkańców. Serie fotografii powstałe w partnerskich miastach będą prezentowane na wystawach w przestrzeniach publicznych – dzięki temu na placach, ulicach i w parkach pojawią się dzieła zwykle zamknięte w muzeach i galeriach. W tym samym czasie odbywać się będzie proces dekonstrukcji oraz demokratyzacji odbioru sztuki angażujący różnorodną publiczność.

Prezentacja, oparta jest na modułowych, podświetlanych strukturach, które umożliwiają stworzenie osobnej ekspozycji dla każdej z przestrzeni. Sama wystawa odzwierciedla miasto – staje się otwarta i dostępna 24 godziny na dobę.

Flâneur pokazuje przekrojową panoramę rozmaitych form dynamiki społecznej, tworzących miejskie terytoria. Ten „portret” jest szczególny – stanowi dzieło szerokiej i różnorodnej grupy twórców, którzy tworząc na wspólny temat, proponują świeże spojrzenie na wielość rzeczywistości definiujących każdą miejską przestrzeń. Flâneur dzieli się tymi różnorodnymi, współczesnymi perspektywami z odbiorcami, zachęcając ich do przechadzek po własnym mieście i do odkrywania go na nowo.

Działania Flâneur obejmują trzy główne aspekty:

1. MIASTO

Miasto jako całość stanowi geograficzny obszar działania zaproszonych fotografów, którzy wychodzą od tematu projektu i swobodnie odkrywają miasto podczas 15-dniowych rezydencji artystycznych.

2. DZIELNICA

Organizowane są warsztaty i pracownie fotograficzne, najlepiej na obszarze wystawy, skierowane do określonych dzielnic lub osiedli oraz angażujące szkoły i lokalne organizacje, aby włączyć do projektu okolicznych mieszkańców.

3. PLAC

Plac jest miejscem wystawy w przestrzeni publicznej, niejako jej punktem zbieżności. Z punktu widzenia prowadzonych działań, plac stanowi odzwierciedlenie miasta w mniejszej skali. Jest także punktem wyjścia dla „ślepych spacerów”, które dają odwiedzającym możliwość interakcji z wystawą i jej otoczeniem.

REZYDENCJE ARTYSTYCZNE

Podczas 15-dniowej rezydencji artystyczna powstają serie zdjęć na wystawę w przestrzeni publicznej. Prace zaproszonych fotografów przedstawiają perspektywę miasta z zewnątrz.

WYSTAWY FOTOGRAFII W PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

Prace stworzone podczas rezydencji artystycznej są wystawiane w przestrzeni publicznej (na skwerach, w parkach i w innych miejscach) miast partnerskich, na ekspozycji przygotowanej sepcjalnie dla projektu Flâneur.

WARSZTATY MASTERCLASS I PRACOWNIE FOTOGRAFICZNE

Warsztaty Masterclass i pracownie fotograficzne przeznaczone są dla początkujących fotografów i mieszkańców terenu, na którym odbywa się wystawa. Zachęcają do tworzenia fotograficznych narracji o mieście lub okolicy z wewnętrznej perspektywy.  

ŚLEPE SPACERY

„Ślepe spacery” to działania performatywne oparte na spacerze po okolicy z zawiązanymi oczyma, w towarzystwie przewodnika i fotografowaniu otoczenia.

Jakie zdjęcia „widzimy”, kiedy nie patrzymy?

Co skłania nas do „oglądania” i dokumentowania? W jaki sposób doświadczamy miasta i przechadzek po nim, kiedy nie widzimy?

To działanie wspiera interakcję odwiedzających z najważniejszymi ideami projektu Flâneur.

MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA

Międzynarodowa Konferencja „Flâneur – Nowe Miejskie Narracje”, która odbyła się w Lizbonie 12-13 maja 2015 roku, stanowiła kluczowy moment programu. Zapewniła szerokie forum dla wymiany pomysłów pomiędzy uczestnikami i punkt wyjścia dla projektu Flâneur na poziomie krajowym i międzynarodowym. Referaty i dyskusje stanowią obecnie część istotnej bazy wiedzy, która umożliwi nieustanne rozwijanie Projektu podczas jego dwuletniego czasu trwania.

Projekt Flâneur został stworzony i opracowany przez Procur.arte wraz z partnerami,

jest wspierasny przez UNESCO za pośrednictwem Międzynarodowego Funduszu Promocji Kultury oraz przez Unię Europejską, za pośrednictwem Projektów Współpracy „Kreatywna Europa” EACEA (Agencji Wykonawczej do spraw Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego).

​